Çin Yeni Analog Çipini duyurdu: Performansı NVIDIA'dan Bin Kat Yüksek
Pekin Üniversitesi araştırma ekibi, yapay zekâ (Al) ve 6G iletişimi gibi yüksek işlem gücü gerektiren alanlarda devrim yaratacak yeni bir analog çip geliştirdi. Klasik dijital işlemcilerden farklı olarak hesaplamaları fiziksel devreler üzerinden gerçekleştirerek verileri 1 ve 0’lar yerine elektrik akımıyla işliyor.
13 Ekim’de Nature Electronics dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, yeni çip Nvidia ve AMD’nin en güçlü GPU’larından bin kata kadar daha yüksek performans ve 100 kata kadar daha fazla enerji verimliliği sağlıyor.
Enerji Tüketimi ve Veri Aktarımı Hedef Alındı
Bilim insanları, dijital çiplerin yapay zekâ ve yeni nesil kablosuz ağlarda (6G gibi) görülen iki temel sorun olan enerji tüketimi ve veri aktarım kısıtlamalarını hedef aldıklarını belirtiyor.
Resistif rastgele erişimli bellek (RRAM) hücrelerinden oluşan yeni analog çip, elektrik akımının geçiş direncini değiştirerek veriyi hem saklıyor hem de işliyor.
Livescience’a bu çip sayesinde dijital işlemcilerde olduğu gibi veriyi sürekli olarak harici belleğe taşıyıp geri getirmek zorunda kalmıyor ve bu da ciddi bir enerji tasarrufu sağlıyor.
Özellikler MIMO sistemleri (verici ve alıcı tarafından birden fazla anten kullanılarak bağlantının performansını artırmaya yarayan sistem) gibi karmaşık iletişim problemlerinde test edilen çipin, dijital işlemcilerle aynı doğrulukta sonuçlar üretti ancak 100 kat daha az enerji tükettiği belirlendi.
100 Kat Daha İyi Enerji Verimliliği
Ayrıca araştırmacılar, yapılan ayarlamalar sonucunda çipin, Nvidia H100 ve AMD Vega 20 gibi yapay zekâ eğitiminde kullanılan üst seviye GPU’ları hız açısından bin kata kadar geride bıraktığını açıkladı.
Pekin Üniversitesi araştırma ekibine göre, bu analog mimari aynı doğruluk düzeyinde “bin kat daha yüksek işlem hacmi ve 100 kat daha iyi enerji verimliliği” sunabiliyor.
Eski Teknolojiye Yeni Bir Soluk
Analog teknolojiler modern dönemde, düşük hassasiyet ve karmaşık kontrol gereksinimleri nedeniyle dijital sistemlerinin gerisinde kaldı. Yeni nesil bellek teknolojileri sayesinde bu durum değişebilir. Araştırma ekibi, çipin RRAM hücrelerini iki katmanlı bir devre halinde yapılandı. İlk katman hızlı ama yaklaşık bir hesaplama yapıyor. İkinci katman ise sonucu yinelemelerle rafine edip dijital işlemciler düzeyinde doğruluğa ulaştırıyor.
Bu hibrit yapı nedeniyle hem analog hızından hem de dijital hassasiyetinden ödün verilmiyor.
Çin-NVIDIA Gerilimi
Son dönemlerde Çin, çipleri konusunda Amerika’ya olan bağımlılığını sona erdirmek için yatırımlar yapıyor. Bu kapsamda ünlü çip üreticisi NVIDIA ile bir gerilim yaşandı.
Geçmiş dönemde, ABD gelişmiş yapay zekâ çiplerinin Çin’e ihracatını sıklaştırdı. Örneğin, NVIDIA’nın H20 model çipi için ihracat lisansı sürecinde ciddi siyasal ve teknik engeller ortaya çıktı. Çin’in düzenleyici kurumu olan Cyberspace Administration of China (CAC) ise H20 çiplerinde “arka kapı (back-door)” riskleri bulunduğu iddiasıyla NVIDIA’yı çağırdı ve güvenlik gerekçesiyle ithalatları denetim altına aldı.
Çin ayrıca, limanlar ve gümrüklerle NVIDIA çiplerine yönelik denetimleri artırdı, H20 ve RTX 6000D gibi modeller özel olarak hedefleniyor.
Çin hâlâ NVIDIA için önemli bir pazar durumunda. Geçmiş yıllarda firma gelirlerinin yüzde 10-15’lik bir kısmını Çin’den kazandı. NVIDIA, Çin dışındaki pazarlara ağırlık vermek üzere stratejik adımlar attı. Intel ile yapılan ortaklık ve yatırımlar bu bağlamda değerlendiriliyor.
Şirketin CEO’su Jensen Huang, Huawei gibi Çinli rakiplerin teknolojik kapasitesine dikkat çekerek, “Çin’in Amerikan çiplerine ihtiyaç duymadığı” yönünde yorumlar yaptı.
Yeni Nesil Yapay Zekâ Mimarisi Blackwell Çipleri
2024 yılında NVIDIA tarafından geliştirilen en yeni nesil yapay zekâ mimarisi Blackwell de iki ülke arasında önemli bir tartışma konusu oldu.
Şirketin önceki mimarisi “Hopper”, H100 ve H200 gibi çiğlerde kullanılırken, Blackwell mimarisi yeni GPU’lar olan B100, B200 ve GB200 gibi çiplerde kullanılıyor. Bu mimari, performans açısından Hopper’ın 2 ila 4 katı hızda ve çok daha enerji verimli.
İleri seviye yapay zekâ çiplerinin Çin’e satışını güvenlik nedeniyle kısıtlayan ABD, Blackwell mimarili çiplerin de Çin’e doğrudan satışı şu anda belirsiz durumda. Düşürülmüş performanslı versiyonların Çin’e satılıp satılmaması konusunda tartışmalar hâlâ sürüyor.
ABD ve Çin arasındaki yapay zekâ üstünlüğü dengesi, Blackwell mimarisinin Çin’e aktarılması ile değişebilir. Reuters’a göre ABD’li bazı temsilciler bunu “İran’a silah vermek gibi” görüyor.
Çin ise, NVDIA’ya olan ilgiyi düşürmeye ve yerli üretimi teşvik etmeye yönelik girişimlerde bulunuyor. Yani sadece ABD’nin kısıtlamalar değil, Çin’in stratejileri de çiplerin pazarı açısından oldukça önemli.
ABD Başkanı Donald Trump ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında gerçekleşen son görüşmede Blackwell çiplerinin müzakere edilmesi bekleniyordu. Ancak konuya dair herhangi bir açıklama yapılmadı.