Heyet Tahrir el Şam: Tarihi, Etkileri ve Lideri Muhammed el-Colani Kimdir?

Suriye’deki iç savaşın gidişatını etkileyen önemli aktörlerden biri ülkemizde HTŞ olarak bilinen Heyet Tahrir el Şam. Cihatçıların başkent Şam’ın kontrolünü ele geçirmesiyle, bölgedeki güç dengeleri yeniden şekillendi. Birçok ülkenin ‘terör örgütü’ olarak tanıdığı HTŞ, El Kaide’nin Suriye kolu olan Nusra Cephesi’nin 2016 yılında adının değişmesiyle kuruldu. Gelin HTŞ’nin tarihçesini, etkilerini ve lideri Muhammed el-Colani’yi detaylı bir şekilde inceleyelim.

Heyet Tahrir el Şam'ın Kuruluşu ve Gelişimi

2011 yılında çıkan Suriye iç savaşı sırasında, El Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi’nin 2016’da adını değiştirmesiyle ortaya çıkan, Sünni İslamcı siyasi ve paramiliter bir örgüt HTŞ. Bu kökten dinci hareket, Suriye’de radikal bir İslami yönetim kurmayı hedefledi. Örgüt muhalif gruplarla özellik Özgür Suriye Ordusu ile anlaşmazlık yaşadı. Selefi cihatçı bir temelde kurulan örgüt, 28 Ocak 2017’de Cebhe Fetih el-Şam (eski adı el Nusra Cephesi), Ensaruddin Cephesi, Ceyşu’s Sünne, Liva El-Hak ve Nureddin Zengi Hareketi gruplarının birleşmesiyle son halini aldı. Birleşme süreci, Ahrar uş-Şam’ın ikinci emiri olan İslamcı militan komutan Ebu Cabir Şeyh’in girişimiyle tamamlandı. Örgüt, Birleşmiş Milletler ve birçok ülke tarafından ‘terör örgütü’ olarak tanımlanıyor. Türkiye’de 2018 yılında HTŞ’yi terör örgütü olarak tanımladı.

HTŞ’nin kurulmasıyla birlikte destekçilerine yönelik bir dizi suikast yapıldı. Buna karşılık örgüt, El Kaide yanlılarına karşı bir operasyon başlatarak İdlib’deki gücünü sağlamlaştırdı. HTŞ, Suriyeleştirme programı uygulayarak, kanun ve düzeni sağlamanın yanı sıra hizmet sağlayan ve insani yardım kuruluşlarıyla bağlantı kuran istikrarlı bir sivil yönetim kurmaya odaklandı. Örgütün stratejisi, Suriye’deki toprak kontrolünü genişletmeye, yönetim kurmaya ve halk desteğini harekete geçirmeye dayanmakta. 2022 yılı itibariyle HTŞ’nin  6 bin ile 15 bin arasında üyesi olduğu ön görülmekte.

Ebu Muhammed el-Colani'nin Hayatı

Ebu Muhammed el-Colani, gerçek adıyla Ahmed Hussein al-Sharaa, 1982 yılında Suudi Arabistan'ın Riyad kentinde doğdu ve petrol mühendisi babası nedeniyle 1989'da Suriye'ye döndü. Golanlı bir ailenin çocuğu olan ve bu nedenle Culani künyesini kullanan Şaraa, Şam Üniversitesi Medya Fakültesi’ndeki eğitimini yarıda kesip, Irak’ta ABD güçleriyle savaşmak için El Kaide'ye katıldı.

2006 yılında Amerikan güçleri tarafından yakalanarak 5 yıl boyunca tutuklu kaldı. Mart 2011’de Taci hapishanesinden salınan Culani, beraberindeki az sayıda adamıyla Suriye’ye döndü. 2012 yılının ilk aylarında Suriye’de Nusra Cephesi’ni kurdu ve el-Kaide’ye biat ettiklerini ilan etti. 2016‘da Nusra Cephesi’ni fesh ederek Şam Fetih Cephesi’ni ve 2017’de de nihai olarak Heyet Tahrir Şam’ı kurdu.

Colani'nin Televizyondaki İlk Röportajı:

Azınlıklar ve İslam Hukuku: İlk röportajını 2014’te veren el-Colani, Suriye’nin radikal bir İslam hukuku altında yönetilmesi gerektiğini ve ülkede Hristiyan ile Aleviler gibi azınlıklara yer verilmeyeceğini açıkladı.

Örgütün Adının Değişimi: 

Suriye Ordusu’nun Temmuz 2016’da Halep’i kontrol altına almasından sonra el-Colani, örgütün adının “Şam’ın Fethi Cephesi” olarak değiştirdiğini duyurdu. 2017 yılında ise birçok kökten dinci grup birleşti ve Heyet Tahrir el Şam adını aldı.

Heyet Tahrir el Şam, bu tarihten sonra Suriye’deki etkili bir güç olarak dikkat çekiyor. Uluslararası alanda terör örgütü olarak tanımlanan HTŞ, bölgedeki kaosu daha da karmaşık hale getiriyor.